Yapı Güçlendirme İzni Nasıl Alınır ? -

Yapı Güçlendirme İzni Nasıl alınır.Ülkemiz Deprem kuşağı içerisindedir..Mevcut binaların hatalı yapılması, imar mevzuatına uygun olmaması, oldukça eski olmaları vb. sebeplerle birçok insan söz konusu depremde hayatını kaybetti. Maalesef Türkiyenin deprem kuşağında yer alması acı bir gerçek olduğundan, yaşanan felaket ülkemiz için ne ilk ne de son olacaktır. Ülkemizde her an deprem olması ve beklenen büyük bir marmara depremi gerçeği göz önüne alındığında, doğal afetle mücadele edebilmek için hızlıca gerekli adımların atılması şart. Bizleri deprem değil kötü yapılar öldürmekte.

Depremle mücadelenin en önemli basamaklarından biri de yapıların güçlendirilmesidir. Bu sebeple İmar Kanunu’na eklenen geçici 21. madde ile birlikte, yapı kayıt belgesi alan yapılar ile hasar görmüş olmakla birlikte ıslahının mümkün olduğu tespit edilmiş olan yapılarda, ilave inşaat alanı yaratmamak kaydıyla Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre güçlendirme izni alınarak güçlendirme yapılabilmektedir.

Yapı Kayıt Belgesi Nedir?

Yapı güçlendirme izni alabilmeniz için yapınızın ‘’yapı kayıt belgesi’’ne sahip olması gerekmektedir. İşbu sebeple öncelikle yapı kayıt belgesinin ne olduğunu ifade edelim.

Yapı kayıt belgesi, İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu belge, afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılan yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla oluşturulmuş geçici bir belgeyi ihtiva etmektedir.  Yapı kayıt belgesinin geçici bir belge niteliği taşıması hasebiyle, yapının yeniden yapılması veya kentsel dönüşümün uygulanmasına kadar bu belge geçerli olacak ve belgenin geçerli olduğu süre boyunca yapı sahibine yapıyı kullanım hakkı verilecektir.

Yapı Güçlendirme İzni Alabileceğiniz Yapılar Nelerdir?

Yapı güçlendirme izni, İmar Kanunu’nun geçici 21. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili hükme göz attığımızda;

Geçici Madde 21- ‘’Bu Kanunun geçici 16 ncı maddesi kapsamında yapı kayıt belgesi alınan yapılar ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 13 üncü maddesinin (b) fıkrasına göre, hasar görmüş olmakla birlikte ıslahının mümkün olduğu tespit edilmiş olan yapılarda, ilave inşaat alanı ihdas edilmemek şartıyla, 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre güçlendirme kararı alınarak güçlendirme yapılabilir. Bu yapılarda güçlendirme izni, bu Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen şartlara ve kısıtlamalara tabi olmaksızın, güçlendirme projesine istinaden ilgili idaresince verilir. 

Güçlendirilecek olan yapının üzerinde bulunduğu taşınmazın mülkiyetinin belediyeye veya Hazineye ait olması durumunda; taşınmaz satın alınmadıkça güçlendirme yapılamaz. Güçlendirilecek yapının üçüncü kişilere ait taşınmazlara tecavüzlü olması durumunda güçlendirme için taşınmazına tecavüzlü üçüncü şahısların muvafakati aranır. 

Bu madde kapsamında yapılacak güçlendirme iş ve işlemleri 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun kapsamında yapı denetim kuruluşlarının denetimine tabidir. Yapı denetim kuruluşlarından bu madde kapsamındaki denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, 4708 sayılı Kanunun 8 inci ve 9 uncu maddesinde yer alan idari ve cezai müeyyideler uygulanır. 

Bu maddeye göre güçlendirme izni verilen yapıların herhangi bir sebeple yıkılmaları hâlinde, bu alanlarda yeniden yapılacak yapılar için yürürlükteki plan ve mevzuat hükümleri uygulanır. Bu madde hükümleri 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki yapılar hakkında uygulanmaz. ‘’

Maddenin biraz uzun olduğunun farkındayım. O yüzden size daha sade bir dille izah etmeye çalışacağım. Öncelikle yapı güçlendirme izni; yapı kayıt belgesi bulunan yapılar için veya yukarıda yer alan maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Kanun’un 13. maddesinin b. fıkrasına göre hasar görmüş olmakla birlikte ıslahının mümkün olduğu tespit edilen yapılarda alınmaktadır. Daha da açık bir şekilde ifade edersem, yapı kayıt belgesine sahip bir yapınız var ise veya söz konusu madde yürürlüğe girmeden önce hasar görmüş ve düzeltilmesi mümkün olarak tespit edilmiş bir yapıya sahipseniz, yapı güçlendirme izni alarak güçlendirme yapabilirsiniz.

Yapı Güçlendirme İzni Alabilmenin Koşulları Nelerdir?

İmar Kanunu’nun geçici 21. madde hükmü uyarınca yapı güçlendirme izni alabilmeniz , belli şartların sağlanması halinde mümkündür. Bu şartlardan söz edelim;

1- ) Güçlendirilmek istenen yapının; yapı kayıt belgesine sahip olması VEYA  İmar Kanunu’nun geçici 21. maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce, ’’15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun’’ 13. maddesinin b fıkrasına göre hasar görmüş olmakla birlikte ıslahının mümkün olduğu tespit edilmiş bir yapı olması şarttır. 

2- ) Güçlendirme izni istenen yapının güçlendirilmesinde, ilave inşaat alanı yaratılmaması gerekmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 24.09.2020 tarihli, 2020/24 sayılı güçlendirme izni genelgesinin 13. maddesinde ; ‘’Yapının taşıyıcı kolon ve perdelerinin büyütülmesi ile yapının dış konturları dışına taşmadan yapılan ilave kolon ve perde imalatları haricinde yapının mevcut haline ilave inşaat alanını ihdas edilmeyecektir.’’ düzenlemesi yer almaktadır.

3- ) Güçlendirme izni alabilmeniz için güçlendirme projesinin hazırlanması şarttır. Söz konusu güçlendirme izni projesi Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ve ilgili standartlara uygun olarak, statik proje yazarları tarafından hazırlanmalıdır. Hazırlanmış olan güçlendirme projesiyle birlikte başvuruda bulunmanız gerekmektedir. Güçlendirme izni, güçlendirme projesine istinaden yetkili idare tarafından verilebilecektir. 

4- ) Güçlendirme izni talep edilecek yapı, kat irtifakı veya kat mülkiyetiyle kurulmuş ise; iznin verilebilmesi için kat maliklerinin en az 4/5’inin, kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulmamış yapılarda ise parsel maliklerinin en az 4/5’inin yazılı muvafakati şarttır. Bu izinlerin alınmasının tek istisnası, mahkemenin yapı güçlendirmenin zorunlu olduğuna yönelik karar vermesidir.

5- ) Güçlendirilecek olan yapının üzerinde bulunduğu taşınmazın mülkiyeti belediyeye veya Hazineye ait ise; taşınmaz satın alınmadıkça güçlendirme izninin alınması mümkün değildir.

6- ) Güçlendirilmesi talep edilen yapı, üçüncü kişilere ait taşınmazlara tecavüz ediyorsa, güçlendirme izni verilebilmesi için tecavüz edilen taşınmaz sahiplerinin muvafakati aranmaktadır. Aksi halde güçlendirme izninin alınması mümkün değildir.

Güçlendirme izni; 3194 sayılı İmar Kanunu ve özel kanun hükümleri kapsamında, sorumluluk sahası dahilindeki ilgili idare tarafından verilecektir. Güçlendirme izni kural olarak güçlendirilecek yapının bulunduğu parsel sınırını aşamaz. Başvuruda bulunulan yapı inşaat halindeki bir yapı ise, yapı kayıt belgesine uygun olarak, 31.12.2017 tarihi itibariyle yapının biten kısımları için güçlendirme izni verilebilecektir.

Güçlendirme izni dahilinde yapılacak güçlendirme iş ve işlemler, yapı denetim kuruşlarının denetimine tabidir. Bu sebeple yapı güçlendirme izni almanızın akabinde belli denetimlere tabi tutulacaksınız. Söz konusu yapı denetim kuruluşları sadece güçlendirme projesinin mevzuata uygunluğunu denetleyecektir.